Aslında 30 Ağustos için başka bir yazı hazırlamıştım ancak, dernek toplantımızda geçmiş dönem genel yönetmenimiz Ömer Ruhi Eryurt’un “Büyük Taarruz’un DNA’sı” isimli sunumu sonucu o yazıdan vazgeçtim. Zira genel geçer bilgilerden ziyade belki sizlerin bildiği ancak benim yeni öğrendiğim bilgileri sizinle paylaşmak istiyorum. Atatürk’ün “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” sözün de hep neden Akdeniz’i gösterdiğini düşünürdüm (tembellik ve miskinlikten dolayı da hiç araştırmadım). Çünkü biz düşmanı Ege Denizi’ne sürüklememiş miydik? Dedim ya bu da benim cehaletim olsun. Meğer Türkiye haritasının eski hali sebebiyle Akdeniz denizinin adı Anadolu, Ege Denizi’nin adı da Akdeniz’ miş. Hal böyle olunca da “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”  emri yerini buluyor. Ya o dönemde yayınlanan mizah dergisi Karagöz Dergisi’nin bu gelişmelerde ki önemi neydi ve neden Karagöz-Hacivat ikilisi önemli gelişmelerde ve hatta cumhuriyetten sonra dahi gösterimlerde önemli yer almıştı? Anlayacağınız bir dernek toplantısında yapılan sunum çokça soruyu da beraberinde getirdi. Bir kurtuluş mücadelesinin cephelerin dışına çıkıp nasıl zafere dönüştüğünü görmemizi sağladı. Başlayalım o halde…İyi okumalar…. Atatürk “Ordular,ilk hedefiniz Akdeniz’dir,ileri!” emrini 1 Eylül 1922’de Büyük Taarruz’un son aşamasında vermesi aslında hem askeri hem de sembolik bir anlam taşır.   Askerî Sebep:26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz’da Türk ordusu, Yunan ordusunu Afyon–Kocatepe hattında büyük bir yenilgiye uğratmıştı.Geriye kalan Yunan birlikleri dağınık halde batıya doğru, yani Ege kıyılarına çekiliyordu. Atatürk, bu orduların toparlanıp tekrar direnmesine fırsat vermemek için kesin ve net bir hedef gösterdi: Denize ulaşmak, yani düşmanı tamamen Anadolu’dan atmak. Burada “Akdeniz” derken kastettiği Ege Denizi’dir. O dönemde Anadolu’nun batısındaki deniz genellikle “Akdeniz” diye adlandırılıyordu. Sembolik Sebep:1919’da İzmir işgal edildiğinde Anadolu’nun direniş ruhu doğmuştu.1922’de denize ulaşmak, hem İzmir’in kurtuluşunu hem de Anadolu’nun işgalden tamamen temizlenmesini simgeliyordu.Bu emir, ordunun moralini yükselten, net bir son hedefi işaret eden kısa ve güçlü bir ifadedir. Sonuç olarak Atatürk, “İlk hedefiniz Akdeniz’dir” diyerek hem askeri açıdan Yunan ordusunun Anadolu’dan kesin şekilde çıkarılmasını sağladı, hem de milletin kurtuluş mücadelesinin zaferle taçlandığını simgesel biçimde ortaya koydu. Gelelim Karagöz-Hacivat meselesiyle Karagöz Dergisi’ne: Karagöz Dergisi, II. Meşrutiyet döneminde (1908 sonrası) yayımlanan önemli mizah dergilerinden biridir.İlk çıkış yılı: 1908Kurucusu ve sahibi: Ali Fuad BeyYayın dili: TürkçeTürü: Mizah – Karikatür – Eleştiri Özellikleri:Adını geleneksel gölge oyunu karakteri Karagöz’den alır.Dergide dönemin sosyal ve siyasi olayları, günlük yaşam, halkın sorunları hiciv yoluyla işlenmiştir. Karikatürler ve çizimler geniş yer tutmuştur; özellikle dönemin politikacılarının ve toplumsal olayların alaycı bir dille eleştirildiği görülür.   Halkın anlayacağı sade bir Türkçe ile yazıldığı için geniş kitlelere ulaşabilmiştir. Tanzimat ve II. Meşrutiyet dönemi basınında mizah dergileri içinde önemli bir yere sahiptir.   Kısacası, Karagöz Dergisi hem Osmanlı son döneminde hem de Cumhuriyet’in ilk yıllarında yayınlanarak Türk mizah basınının gelişmesinde önemli bir rol oynamış, Karagöz-Hacivat geleneğini basına taşıyan bir dergidir. Karagöz Dergisi’nde Atatürk Nasıl Temsil Edilmiş? 1. Kapak Karikatürleri ve SahiplenmeKaragöz, haftalık mizah dergisi olarak önemli toplumsal olayları ve siyaset sahnesindeki figürleri hiciv ve övgüyle ele alırdı. Atatürk ise Millî Mücadele ve Cumhuriyet döneminde sıkça kapaklarda yer alarak, hem lider hem ulus figürü olarak sahiplendirilmiştir 2. Millî Mücadele’ye Destek ve Moral YükseltmeII. İnönü Muharebesi sonrasında çıkan karikatürlerde, Atatürk’ün liderliğine destek ve moral vurgusu dikkat çeker. Örneğin bir karikatürde Karagöz, Atatürk ile bir ip “urgan” üzerinden alaycı bir diyaloğa girer, bu da moral yükseltme amacını simgeler. Bazı karikatürlerse Yunan komutanlarını geri püskürtmekte Atatürk’ün başarısını anlatan mizahi, ürkütücü sahneler içerir; birinde, “Atatürk Yunanları denize döküyor” tarzı temsiller görülür 3. Kemalist İdeolojinin Yayılımı Aracı Karagöz Dergisi, Cumhuriyet’in değerlerini, inkılapları ve Atatürkçü ideolojiyi yaymak üzere güçlü bir mecra olarak kullanılmış. Örneğin, 1933’teki Cumhuriyet’in 10. yılı kutlamaları döneminde yayınlanan sayılar, Kemalist ideoloji inşa sürecinin ideolojik aygıtı olarak bir analiz konusu olmuştur. Genel olarak dergi, Dil Devrimi, kadın hakları, laiklik gibi Cumhuriyet reformlarını destekleyen içeriklerle öne çıkmıştır.  Son söz:Cumhuriyet ve Atatürk destekçisi olan bu dergiyi neden böyle detaylandırdığıma gelince; Karagöz Dergisi, Atatürk’ü sadece bir siyasi lider olarak değil, Millî Mücadele’nin sembolü ve Cumhuriyet’in simgesi olarak geniş kitlelere taşıyan önemli bir mizah yayınıydı. Hem hicivle hem övgüyle ona yer vererek, toplumsal bağlamda onu sahiplenen bir halk sesi olmuş. Ancak yine toplantıda dikkatimizin çekilmesi istenen en önemli husus, kurtuluş mücadelesinin her basamağı birkaç gün önceden karikatürize edilip yayınlanmasıydı. Eğer internette girip baktığınızda 1921 yılında Atatürk’ün ilk kez karikatürle yer aldığı sayı yayınlandıktan sonra, zafere giden yolları daha önceden çizdiklerini görebilirsiniz. Bu bana oldukça ilginç geldi ve bütün bu bilgileri farklı kaynaklardan da daha detaylı araştırabilirsiniz. Karagöz-Hacivat’ın önemi ise o yıllarda gölge oyunu sanatının her yaş da ilgi çeken görsel yanı, Cumhuriyet sonrası özellikle yenilikleri, kutlamaları mizahi bir dille bütün Türkiye’ye anlatma ve yayabilme… Böylelikle memleketimin en ücra yerleşim bölgelerine dahi  reformlarla birlikte Atatürk ve silah arkadaşlarının yaptığı güzellikleri duyurabilme gücünün kullanılması olmuş.   Kısacası, Atam boşu boşuna Dünya Lideri ve Ataların Atası olmamış. O yüzden iyi ki Türk doğdum, o yüzden iyi ki Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurtardığı topraklarda yaşıyorum. Hiçbir başarı, özgürlük, huzur mücadele etmeden elde edilemez. Eğer etmemiz gereken bir mücadele varsa etmeye şehitlerimizin yüzü hürmetine devam etmek zorundayız. Başta Atamız olmak üzere bu vatan için canını vermiş bütün şehitlerimize minnettarlığımı sunarken ruhlarının huzur bulmasını dilerim. “Ne Mutlu Türk’üm Diyene!” Şimdilik her zaman olduğu gibi hoşça kalın akıl ve beden sağlığınızı korumaya çalışın!